Ingenieur of manager, heb je echt de keuze ?

Om zichzelf en hun toekomst veilig te stellen, zetten bedrijven in op kandidaten met uiteenlopende talenten die zich kunnen aanpassen aan erg veranderlijke werkomstandigheden.

Een team kunnen leiden of bewijzen dat je ertoe in staat bent, is een belangrijk selectiecriterium geworden voor overwegend technische profielen. Die benadering sluit aan bij het belang dat wordt gehecht aan soft skills – de vaardigheden die niet technisch of academisch zijn, maar ons vermogen aantonen om anderen te begrijpen en verantwoordelijkheid op te nemen voor de echte uitdagingen van een situatie.

Maar waarom zou je je ingenieurscarrière een leidinggevende draai geven, en hoe doe je dat? Kan iedereen dat pad bewandelen? En is dat zelfs wenselijk?

Waarom zou je ingenieur-manager willen worden?

Het loont wel degelijk de moeite om die vraag te stellen! Waarom zou een wetenschapper in hemelsnaam een leider willen worden?

Een ingenieur is per definitie iemand die dingen bedenkt en onderzoekt door middel van kennis van wetenschappelijke instrumenten, die het mogelijk maken om met een logische blik naar de wereld te kijken en oplossingen te vinden voor complexe problemen.

Maar – en helaas moeten we de techniekpuristen onder ons teleurstellen – academische vaardigheden alleen volstaan niet meer, of in elk geval niet altijd. Grote bedrijven zoeken tegenwoordig ingenieurs met een alomvattende visie op hun beroep of sector die aansluit bij hun strategie.

“HR-directeurs zijn een pak veeleisender wat betreft de waarden en de menselijke en leidinggevende kwaliteiten van kandidaten dan wat betreft hun technische vaardigheden”, bevestigt Claire Lecoq, adjunct-directrice opleidingen bij Télécom SudParis.

Het is dus heel waarschijnlijk dat elke ingenieur, ongeacht zijn specialisatie of branche, op een dag zal worden gevraagd om een team te leiden en de dubbele pet van ingenieur-manager op te zetten.

Maar het zou een vergissing zijn om te denken dat het leiden van een team iets is dat iedereen zomaar in zich draagt, een soort verborgen vaardigheid die we met een vingerknip kunnen activeren.

Waarom zou je je niet, zoals het een goede ingenieur betaamt, voorbereiden op een managementfunctie en/of er een opleiding voor volgen om op de best mogelijke manier de toekomst tegemoet te gaan?

Hoe bereid je je voor op een toekomst als ingenieur-manager?

Er zijn twee scenario’s: ofwel ben je nog student(e) en liggen alle mogelijkheden nog open, ofwel ben je je loopbaan al gestart en zal het wat meer inspanning vergen.

De dubbel gediplomeerde

Eind jaren ‘90 zag men in de meeste ingenieursopleidingen in dat een wetenschappelijke opleiding verrijkt met een dosis management een geduchte troef zou zijn voor de afgestudeerden … en een belangrijke factor voor het verhogen van hun aantrekkelijkheid.

Daarom zijn talloze partnerships gesmeed met business schools, die uitmondden in de ‘dubbel gediplomeerden’ waar recruiters zo naar op zoek zijn.

“Vandaag de dag is het bij ontwikkelingsprojecten van bedrijven onvermijdelijk dat technische, marketinggerelateerde en leidinggevende aspecten worden gecombineerd. Experten opleiden die over technische én relationele kwaliteiten beschikken en een creatieve en commerciële aanpak aan de dag kunnen leggen, leidt tot een pakket van vaardigheden dat erg aantrekkelijk is voor recruiters”, benadrukt de Franse ICN Business School.

In zo’n opleiding volg je een volledig traject tot ingenieur en leer je alle specialisaties die daaraan te pas komen, in combinatie met marketing, interne communicatie, human resources, management en tot slot ook nog externe relaties.

Terug naar de schoolbanken

Ingenieurs die dat wensen, kunnen zich na een paar jaar ervaring ontwikkelen tot manager of een managementopleiding volgen.

Dat hangt in sterke mate af van het bedrijf waarin ze actief zijn, de behoeften van dat bedrijf en hun eigen vermogen om een samenhangend dossier op te maken met wat die opleiding zou kunnen bijdragen aan de organisatie. Er bestaan heel wat gespecialiseerde masters of MBA’s waar je ongetwijfeld enorm veel tijd in zal moeten steken, maar die zeker de moeite waard zijn.

Bij het veranderen van werkgever kan een managementopleiding ook deel uitmaken van de onderhandelingen, net zoals het loon.

Hoe ziet de loopbaan van een ingenieur-manager eruit?

Volgens Futura Sciences bekleedt 21% van de ingenieurs een managementfunctie en geeft één op tien starters leiding aan een klein team. Jonge dubbel gediplomeerden komen meteen terecht in een managementsituatie; het zijn managers, net zoals de afgestudeerden van business schools.

Studenten die hebben gekozen voor die dubbele opleiding, hebben daar geen spijt van en vinden zonder uitzondering allemaal snel werk na het afronden van hun studies.

Voor ingenieurs die al aan het werk zijn, openen verworven of aangetoonde vaardigheden als manager de deur naar jobs als CTO, directeur R&D of VP Engineering – allemaal functies die duidelijk leidinggevende kwaliteiten vereisen.

Een achtergrond als manager is ook ideaal om door te groeien naar consultancy. Vanuit een rol als projectleider stoot je door naar de functie van senior consultant, en waarom zou je vervolgens geen aandelen kopen in het bedrijf als die kans zich voordoet? De ingenieur-manager heeft meer kaarten achter de hand om zich op te werken tot het Excom, als hij die ambitie heeft!

De wereld vanuit een ander perspectief bekijken?

Nieuwe manieren om het werk te organiseren, zonder silo’s, met gemengde agile teams, moeten steeds meer ingenieurs zin geven om verandering te omarmen en leidinggevende vaardigheden te ontwikkelen die ze heel hun carrière lang zullen kunnen gebruiken.

Maar zoals we hierboven al aanhaalden, kan de – daadwerkelijke of veronderstelde – tegenstelling tussen technische en leidinggevende vaardigheden tot een zekere terughoudendheid leiden. Geen zorgen: er zijn allerlei ingenieurscarrières mogelijk waar puur academische kennis bijzonder gewaardeerd wordt.

Want ondanks al hun goede bedoelingen staan sommige wetenschappelijke profielen met hun mond vol tanden als er een menselijk aspect aan te pas komt. Een manager gaat dan ook eerst en vooral om met de problemen van anderen en moet verantwoording afleggen aan zijn eigen leidinggevenden! Voor technische profielen die managementambities voelen ontwaken, bestaat de moeilijkheid erin om zich los te rukken van die (aangeboren of aangeleerde) rationele kijk op de wereld. En die valt niet te onderschatten, zelfs al beschikken ze over de nodige zin en motivatie!